یکی از ابزارهایی که می‌تواند در شرایط ریزشی بازار به داد سهامداران برسد را باید ابزار “اوراق تبعی” دانست، به تعبیری ساده‌تر اوراق تبعی اوراقی برای بیمه سهم و سرمایه سهامدار در برابر ریزش احتمالی بازار است. اوراق تبعی از نوع اختیار فروش تبعی است در حقیقت سهامدار عمده با اطمینان از سودسازی سهم در تاریخی مشخص که به آن تاریخ اعمال می‌گویند برای این سهم اوراق تبعی منتشر می‌کند تا تعداد سهام مشخصی را در برابر نوسانات منفی بازار ضمانت ‌کند. در واقع فروشنده اوراق تبعی متعهد می‌‌شود تعداد معینی از سهام شرکت را به قیمت مشخصی که  به آن قیمت اعمال گفته می‌شود از سهامدار خریداری کند.

اختیار فروش تبعی از نوع ابزارهای بازار مشتقه و اوراق اختیار فروش محسوب می‌شود و در کل ماهیت اوراق اختیار فروش که اوراق تبعی نیز مشابه آن است به دارنده اوراق، این حق را می‌دهد که در تاریخ مشخصی که از قبل تعیین شده است و به قیمت مشخص‌شده در این اوراق، حق فروش خود را اعمال کند. سازوکار این اوراق دادن حق و البته نداشتن تعهد و الزام به خرید است. در واقع اگر خریدار این اوراق بخواهد از این موقعیت استفاده کند می‌تواند اختیار خود را وارد کند.خرید اوراق اختیار منوط به داشتن سهام پایه یعنی سهامی که بابت آن اختیار فروش تبعی منتشر شده، است و به خریدار این اوراق اجازه می‌دهد تا با توجه به قیمت سهام در زمان عرضه اوراق و قیمت اعمال بتواند سهم خود را بیمه کند. 

برای مطالعه بیشتر در خصوص اوراق تبعی این مقاله را بخوانید: 

اوراق تبعی، سیگنالی مثبت بر سهم‌های بزرگ

سید فرهنگ حسینی، مدیرعامل گروه صنعتی و معدنی امیر در خصوص سازوکار اوراق تبعی و سابقه عملکرد این اوراق توضیح داد:« این اوراق برای سهامداران خرد که در اینجا منظور افرادی است که پرتفوهای کوچک تا سقف 10 میلیون تومان را شامل می‌شوند. هدف این است که برای این دسته از سهامداران بتوان بازدهی را نزدیک به سود بانکی تضمین کرد که این افراد موج‌های فروش و خروج سنگین از بازار را رقم نزنند و این دسته از افراد بتوانند در شرایطی با وجود احتمال ریزش همچنان در بازار باقی بمانند.هدف ایجاد ضمانت برای یک دوره یک ساله برای این دست از افراد با فروش اوراق تبعی است.»

حسینی با اشاره به تجربیات انتشار اوراق در سال‌های گذشته ادامه داد:«تجربه انتشار اوراق تبعی به اوایل سال 90 برمی‌گیرد. در تجربه‌های انتشار اوراق تبعی شاهد بروز دو تجربه هستیم یکی تجربه‌ای که نشان داده است ناشر انتشار دهنده اوراق تبعی در زمان اعمال هیچ مبلغی را پرداخت نکرده است چرا که به حدی سهم رشد کرده است که نیازی به اعمال اختیار فروش تبعی از سوی سهامدار حس نشد در تجربه تابستان سال 90 دقیقا با چنین موضوعی مواجه شدیم چرا که پس از انتشار اوراق تبعی در این مقطع بلافاصله با رونق بازار سرمایه در سال‌های 91 و 92 روبه رو شدیم ولی مثلا در تجربه‌ای متفاوت این اوراق با انتشار در سال 93 ناشر انتشاردهنده اوراق با زیان روبه رو شد.»
این کارشناس ادامه داد:« با این حال اگر بخواهیم به طور کلی تجربیات انتشار اوراق تبعی طی سال‌ها متفاوت بوده است و به نظر می‌رسد در مجموع نیمی از تجربیات منجر به متضرر شدن ناشر و نیمی منتفع شدن آن را در پی داشته است اما  به طور کلی سهامدارانی که اوراق تبعی را منتشر می‌کنند در دو حالت منتفع خواهند شد چه زمانی که بازار رشد می‌کند و قیمت‌ها با افزایش مواجه می‌شود باعث شده سهامدار با یک هزینه بسیار جزیی سهام خود را تضمین کند و در حالتی نیز که بازار ریزش می‌کند باعث می‌شود سهامدار سود تقریبا 20 درصدی خود را حتی در شرایطی که سهم با ریزش و افت قیمت روبه رو شده است کسب کند.»

او هدف انتشار اوراق تبعی را حمایت از سهامدار خرد دانست و گفت:« هدف حمایت از سهامدار خرد است و انتشار این اوراق بر نمادهای بزرگ به نوعی سیگنال‌دهی بر روی این سهم‌ها با اوراق تبعی است. به طور کلی انتشار اوراق تبعی این سینگال را به سهامداران خرد می‌دهد که اگر قصد ماندگاری در بازار را دارند بر روی این سهم‌های کم‌ریسکی که تبعی توسط ناشران آن منتشر می‌شود است چرا که نه تنها ریسک کاهش قیمت را می‌‌پذیرد بلکه به نوعی یک تضمین 20 درصدی نیز به این افراد ارائه می‌دهد.انجام چنین اقداماتی مثبت است چرا که می‌تواند انتظاری را برای آن دسته از سهامدارانی که تعداد زیادی را شامل می‌شوند و با حفظ سرمایه‌های خرد این دسته افراد از ایجاد حرکات توده‌وار و فروش حجم‌های سنگین جلوگیری می‌شود.»