صورت های مالی خلاصه‌ای از عملیات تامین مالی و فعالیت‌های سرمایه‌گذاری شرکت است. این گزارش‌ها، حاوی موارد مهم و اطلاعات پرکاربرد برای تصمیمات سرمایه‌گذاران و اعتباردهندگان است. در این مقاله از کاریزما به شرح مختصری از اجزای صورت های مالی و تحلیل آنها می‌پردازیم.

صورت های مالی چیست؟

صورت های مالی گزارشاتی حامل اطلاعات مهم و اساسی از فعالیت‌های شرکت هستند. صورتهای مالی اساسی شامل مواردی نظیر ترازنامه، صورت سود و زیان، صورت گردش وجوه نقد و یادداشت‌های توضیحی می‌شوند. تجزیه‌وتحلیل این صورت‌ها باعث می‌شود مدیران شركت‌ها، صاحبان سرمایه، بستانكاران و سرمایه‌گذاران بتوانند از وضع مالی گذشته، حال و آینده شرکت‌های سهامی مورد نظر خود آگاه شوند و درباره آن قضاوت كنند.

برای اطلاع از جرئیات هریک از انواع صورتهای مالی این مقاله را بخوانید: آشنایی با انواع صورت های مالی

در ادامه به توضیح هریک از این اجزای صورت های مالی می‌پردازیم:

ترازنامه

گزارشی است که وضعیت دارایی‌ها، بدهی‌ها و حقوق مالکان یک شرکت (حقوق صاحبان سهام) را در یک تاریخ معین نشان می‌دهد. ترازنامه به‌گونه‌ای است كه میزان دارایی‌های یک شركت همواره برابر با مجموع بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام آن است که به آن معادله اساسی حسابداری نیز می‌گویند.

                                                              دارایی = بدهی + سرمایه (حقوق صاحبان سهام)

اقلام مهم ترازنامه عبارتند از:

• دارایی‌ها:  منابعی که درنتیجه مبادلات گذشته به کنترل شرکت درآمده‌اند و انتظار می‌رود که در آینده منافع اقتصادی ایجاد کنند.
• بدهی‌ها:  تعهداتی هستند که درگذشته ایجاد شده‌اند و انتظار می‌رود که در آینده باعث خروج وجه نقد یا کاهش منابع اقتصادی شرکت گردند.
• حقوق صاحبان سهام:  تفاوت بین دارایی‌ها و بدهی‌ها هست. تحلیل‌گران گاهی از حقوق صاحبان سهام به‌عنوان خالص دارایی‌ها یاد می‌کنند. نام دیگر حقوق صاحبان سهام، حقوق مالکانه هست.

تمامی اقلام در صورتی در صورت های مالی شناسایی می‌شوند که ورود و خروج وجه نقد ناشی از آن محتمل باشد و ارزش یا بهای تمام مربوطه این اقلام به شکل قابل اتکایی قابل اندازه‌گیری باشد. دارایی‌ها و بدهی‌هایی وجود دارند که دارای ارزش هستند، اما در ترازنامه ثبت نمی‌شوند، برای مثال ارزش کارکنان و نیروی انسانی شرکت هرگز در ترازنامه ثبت نمی‌شود.

صورت سود و زیان

یکی از مهم‌ترین معیارها برای انتخاب سهام یک شرکت، میزان سودآوری آن شرکت است. طبیعتاً هر اندازه میزان سودآوری یک شرکت در مقایسه با قیمت سهام آن شرکت در بورس، بیشتر باشد، می‌تواند یکی از نشانه‌های ارزنده بود‌ن سهم باشد، اما چگونه می‌شود از میزان سودآوری یک شرکت مطلع شد؟

صورت سود و زیان، به‌خوبی بیانگر میزان سود یک شرکت در پایان سال مالی است. شرکت‌ها موظف‌اند در پایان سال مالی، صورت و زیان خود را منتشر و از این طریق، میزان سودآوری خود را به سهامداران اطلاع دهند. در صورت سود و زیان، مواردی مانند میزان فروش شرکت‌ها، میزان هزینه‌های آن‌ها و سایر اطلاعات با اهمیت مربوط به عملکرد شرکت قابل‌ مشاهده است.

این صورت مالی به‌طور خلاصه شامل پارامترهای زیر است:

• درآمدها؛ شامل درآمدهای عملیاتی و درآمدهای غیرعملیاتی و…
• هزینه‌ها؛ شامل بهای تمام‌شده کالای فروش رفتـه، سایر هزینه‌های عملیاتی، سایر هزینه‌های غیرعملیاتی و هزینه‌های مالی و…
• سود (زیان)؛ شامل سود ناخالص، سود عملیاتی، سود ویژه، سود هر سهم (EPS)

صورت سود و زیان جامع

برای اطلاع از تمامی ابعاد عملکرد مالی در طی یک دوره، باید کلیه‌ درآمدها و هزینه‌های‌ شناسایی‌‌شده‌ طی‌ آن‌ دوره‌ را بررسی کرد، بنابراین نیاز به تهیه یک صورت سود و زیان جامع در این مرحله بیش از پیش احساس می‌شود.

صورت سود یا زیان جامع، یکی از صورت‌ های مالی اساسی است که باید کل درآمدها و هزینه‌های شناسایی شد‌ه در یک دوره مالی که قابل ارائه به صاحبان سرمایه است به تفکیک عناصر تشکیل‌دهنده آن‌ها نشان دهد.

در این گزارش، تمام اقلامی که برای حقوق صاحبان سرمایه در نظر گرفتـه می‌شود به غیر از آورد‌ه و ستاند‌ه صاحبان سرمایه نمایش داد‌ه می‌شود. صورت سود یا زیان جامع شامل سود یا زیان خالص دوره طبق صورت سود یا زیان و سایر درآمدها و هزینه‌های شناسایی شد‌ه به تفکیک است.

سود و زیان جامع یک موسسه پس از اصلاح حساب‌ها نشان داد‌ه می‌شود که نحوه‌ی محاسبه‌ی موسسات در فعالیت‌های مختلف همچون بازرگانی و یا خدماتی در این صورت مالی با هم تفاوت دارد.

صورت جریان وجوه نقد

صورت جریان وجوه نقد، خلاصه جریانات نقدی در طول دوره زمانی مشخص که در نتیجه عملیات، سرمایه‌گذاری و فعالیت‌های تامین مالی است را به‌صورت مجزا بیان می‌کند. در حقیقت، این گزارش مالی بیان می‌کند که چه مقدار وجه نقد بابت فعالیت‌های شرکت در سیکل مالی آن، وارد یا خارج شد‌ه است.

با استناد به این گزارش شرکت می‌تواند برای ادامه و ماندگاری در آن فعالیت یا افزایش سرمایه‌گذاری برای آن تصمیم بگیرد. به دلیل اطمینان از ایجاد جریان‌های نقدی در آینده این گزارش مالی اطلاعاتی درباره وضعیت مالی شرکت، عملکرد مالی شرکت و همچنین نقدینگی آن برای پرداخت بدهی‌ها و انعطاف پذیری شرکت به دست می‌دهد.

با بررسی صورت جریان وجوه نقد، نتایج زیر به دست می‌آید:

• توانایی شرکت در پرداخت بدهی‌های خود
• داخلی یا خارجی بود‌ن منابع تامین مالی عملیات تجاری شرکت
• توانایی شرکت در پرداخت سود به سهامداران
• انعطاف‌پذیری شرکت در زمینه تامین مالی عملیات تجاری یا تولیدی خود

یادداشت‌های توضیحی

یادداشت‌های توضیحی به‌عنوان یکی از بخش‌های غیرقابل تفکیک صورت های مالی اطلاعات ارزنده‌ای در مورد صورت های مالی به مخاطب ارائه می‌دهد. یکی از ویژگی‌های صورت های مالی، خلاصه بود‌ن آن‌ها است، بدین معنا که مخاطب می‌تواند با یک نگاه اجمالی به مهم‌ترین اطلاعات مورد نیاز در مورد شرکت دست یابد.

از سوی دیگر، ممکن است مخاطب به اطلاعات کلی علاقه نشان ندهد و بخواهد که در یک مورد اطلاعات ریز و با جزییات کافی را کسب نماید. در این مواقع، یادداشت‌های توضیحی به کمک مخاطب آمد‌ه که در یک مورد اطلاعات را در اختیار وی قرار می‌دهد. برای مثال، ممکن است در ترازنامه ذکر شود که شرکت ۱ میلیارد تومان وجه نقد دارد ولی به این موضوع اشاره نشود که چه میزان از این مبلغ در حساب‌های بانکی و در کدام بانک‌ها قرار دارد. یادداشت‌های توضیحی این جزییات را در اختیار مخاطب قرار می‌دهد.

اطلاعات زیر باید در یادداشت‌های توضیحی واحد تجاری افشا شود:

1. تصریح اینکه صورت های مالی بر اساس استانداردهای حسابداری تهیه شد‌ه است.
2. رویه‌های حسابداری اعمال شد‌ه در خصوص معاملات و رویدادهای با اهمیت
3. مواردی که افشای آن‌ها طبق استانداردهای حسابداری الزامی شد‌ه و در بخش دیگری از صورت های مالی ارائه نشد‌ه است.
4. موارد دیگری که در صورت های مالی اساسی ارائه نشد‌ه است، لیکن افشای آن‌ها برای ارائه مطلوب ضرورت دارد.

یادداشت‌های توضیحی شامل اطلاعات تشریحی و جزئیات بیشتر از اقلام منعکس شد‌ه در صورت های مالی اساسی است. ضمن اینکه اطلاعات دیگری از قبیل بدهی‎‌های احتمالی و تعهدات را ارائه می‌کند.

جمع‌بندی مطالب مربوط به آموزش صورت های مالی

صورت‌های مالی سوابق کتبی هستند که فعالیت‌های تجاری و عملکرد مالی یک شرکت را نشان می‌دهند. این گزارشات اغلب توسط سازمان‌های دولتی، حسابداران، شرکت‌ها و غیره حسابرسی می‌شوند تا از صحت و دقت و برای اهداف مالیاتی، تامین مالی یا سرمایه‌گذاری اطمینان حاصل شود. صورت های مالی اولیه شامل ترازنامه، صورت سود و زیان، صورت جریان وجوه نقد و صورت تغییرات حقوق صاحبان سهام است که به اختصار در مورد هریک از آنها بحث کردیم. برای کسب اطلاعات جامع در مورد هر یک از این صورتهای مالی، می‌توانید مقاله مختص آن را در مجله کاریزما مطالعه نمایید.