صندوق درآمد ثابت چیست؟ + همه چیز درباره صندوق درآمد ثابت
صندوق درآمد ثابت چیست؟ + همه چیز درباره صندوق درآمد ثابت
صندوق درآمد ثابت چیست؟ در جواب این سوال، میتوان گفت که یکی از ابزارهای مهم سرمایهگذاری در بازارهای مالی هستند که به دلیل ریسک پایین و بازدهی قابلقبول، گزینه مناسبی برای سرمایهگذاران مختلف محسوب میشوند. با افزایش تورم و کاهش ارزش پول در اقتصاد امروز کشور ما، اکثر افراد به دنبال روشی قابل اطمینان برای سرمایهگذاری هستند. اگرچه یافتن روش سرمایهگذاری مناسب، کار آسانی نیست؛ اما این موضوع برای افرادی که امکان ریسک روی سرمایه خود را ندارند و به سود کم سپردههای بانکی نیز قانع نمیشوند، دشوارتر است.
اگر شما هم بهدنبال راهحلی مناسب برای سرمایهگذاری بدون ریسک و دریافت سود ثابت هستید، در این مقاله از کاریزما لرنینگ همراه ما باشید.
صندوق درآمد ثابت چیست؟
صندوق های درآمد ثابت نوعی از صندوقهای سرمایهگذاری هستند که ۷۰ تا ۹۰ درصد از داراییهای تحت مدیریت خود را در اوراق با درآمد ثابت، مانند اوراق قرضه دولتی، اوراق مشارکت و سپردههای بانکی، سرمایهگذاری میکنند.
این اوراق و سپردهها، ریسک بسیار پایینی دارند و به همین دلیل، صندوقهای درآمد ثابت نیز سرمایهگذاریهای نسبتاً امنی محسوب میشوند. صندوقهای درآمد ثابت به دلیل امنیت بالا و سود ثابت علاقهمندان بسیاری دارد.
اوراق درآمد ثابت چیست؟
اوراق بهادار با درآمد ثابت، یکی از مهمترین داراییهای صندوق سرمایهگذاری درآمد ثابت است که در آنها، سرمایهگذار مبلغی را به هدف تامین مالی به ناشر اوراق پرداخت میکند و در مقابل، ناشر اوراق، سودی ثابت را بهصورت دورهای به او پرداخت خواهد کرد. این سود، تا زمان سررسید اوراق ادامه دارد و در پایان سررسید، اصل سرمایه نیز به سرمایهگذار بازگردانده میشود.
سود اوراق بهادار با درآمد ثابت، ممکن است در دورههای مختلف اندکی نوسان داشته باشد، اما مقدار مشخصی از آن، بهعنوان حداقل سود، توسط ناشر اوراق تضمین میشود. این مقدار حداقل سود، به سود علیالحساب معروف است.
ریسک اوراق بهادار با درآمد ثابت، مشابه سپردههای بانکی است. اما بهطور معمول، بازدهی بیشتری از از سپردههای بانکی خواهد داشت. به همین دلیل، این اوراق برای افرادی که ریسکپذیری کمی دارند و به دنبال تضمین نقدینگی خود هستند، مناسب هستند.
انواع صندوق درآمد ثابت چیست؟
صندوق درآمد ثابت براساس نوع دارایی، نحوه معامله و روش پرداخت سود به انواع مختلفی تقسیم میشود که در ادامه با آنها آشنا خواهید شد.
-
ترکیب دارایی
صندوقهای درآمد ثابت، براساس ترکیب دارایی، به دو دسته «عادی»، «نوع دوم» و «مختص اوراق دولتی» تقسیم میشوند. توجه داشته باشید که صندوقهای درآمد ثابت، عمده دارایی خود را در اوراق با درآمد ثابت سرمایهگذاری میکنند. به همین دلیل تفاوت پرتفوی سپردهگذاری این سه دسته از صندوقهای درآمد ثابت بسیار اندک است. میتوان گفت که امکان سرمایهگذاری در سهام برای صندوقهای درآمد ثابت نوع اول یا عادی میتوانند اندکی بیشتر (حداکثر ۵ درصد) از صندوقهای نوع دوم است. همچنین صندوق درآمد ثابت مختص اوراق دولتی ملزم به به سرمایهگذاری در سهام و اوراق مشابه نداشته و میتواند کل پرتفوی خود را به اوراق درآمد ثابت اختصاص دهد.
-
نحوه معاملات
صندوقهای درآمد ثابت، بر اساس نحوه معاملات به دو دسته «قابل معامله در بورس» و «مبتنی بر صدور و ابطال» تقسیم میشوند. واحدهای صندوق قابل معامله در بورس (ETF)، مانند سهام شرکتها، از طریق سامانههای معاملاتی کارگزاری، در بازار بورس معامله میشوند. اما معاملات صندوقهای صدور و ابطالی از طریق سامانه صندوق مد نظر انجام میشود.
-
تقسیم سود
صندوقهای درآمد ثابت بدون ریسک بوده و سود ثابتی را نصیب سرمایهگذاران میکنند؛ اما تنها برخی از صندوقها این سود را به صورت ماهانه به سرمایهگذاران پرداخت میکنند.
برخی از صندوقهای درآمد ثابت، در زمانهای مشخصی از هر ماه، مبلغی را بهعنوان سود ماهانه به حساب سهامداران واریز میکنند. اما برخی دیگر، تقسیم سود ندارند و سود سهامداران، در زمان فروش واحدهای سرمایهگذاری و از تفاوت قیمت صدور و ابطال آن به دست میآید.
در صورت تمایل به آشنایی بیشتر با انواع صندوق درآمد ثابت، میتوانید مقاله «انواع صندوق درآمد ثابت کدامند؟» را مطالعه کنید.
صندوق های درآمد ثابت مناسب چه افرادی هستند؟
- افرادی که ریسکپذیری پایینی دارند: صندوقهای درآمد ثابت، نسبت به سایر صندوقهای سرمایهگذاری، از ریسک کمتری برخوردار هستند. این صندوقها عمده داراییهای خود را در اوراق با درآمد ثابت سرمایهگذاری میکنند که نوسان قیمتی کمتری نسبت به سایر اوراق بهادار دارند.
- سرمایهگذارانی که به دنبال سودی معقول و پایدار هستند: صندوقهای درآمد ثابت، سودی ثابت و قابل پیشبینی را به سرمایهگذاران خود ارائه میدهند. این سود، معمولاً کمتر از سود سایر صندوقهای سرمایهگذاری و بیشتر از سود بانکی است.
- کسانی که قصد سرمایهگذاری بلندمدت دارند: صندوقهای درآمد ثابت، برای سرمایهگذاری بلندمدت مناسبتر هستند. این صندوقها در کوتاهمدت، ممکن است سود چندانی نداشته باشند، اما در بلندمدت، میتوانند سود مناسبی را برای سرمایهگذاران خود ایجاد کنند.
- افرادی که قصد نگهداری وجوه نقد خود در سپردهای بانکی را ندارند: افرادی که قصد نگهداری مبالغ راکد خود را بهصورت نقد دارند ولی میخواهند این وجه در بانکها نگهداری شود، میتوانند اقدام به خرید واحدهای صندوق با درآمد ثابت کنند تا ضمن حفظ سرمایه خود، از سود آن نیز بهرهمند شوند.
خرید صندوق درآمد ثابت چگونه است؟
نحوه خرید صندوق درآمد ثابت بستگی به نوع صندوق مورد نظر دارد. خرید و فروش صندوق درآمد ثابت قابل معامله در بورس، بهصورت آنلاین و از طریق سامانههای معاملاتی انجام میشود.
برای سرمایهگذاری در این صندوقها، باید کد بورسی داشته باشید. سپس میتوانید نام نماد صندوق مورد نظر را در سامانه معاملات آنلاین کارگزاری خود جستوجو کرده و واحدهای آن را خریداری کنید.
توجه داشته باشید که معاملات پیوسته این صندوقها از ساعت ۹:۰۰ صبح الی ۱۵:۰۰ انجام میشود و زمان پیشگشایش آنها نیز از ساعت ۸:۴۵ الی ۹:۰۰ خواهد بود.
خرید صندوق درآمد ثابت صدور و ابطالی، از طریق سامانه اختصاصی صندوق مدنظر انجام میگیرد. حداقل مبلغ خرید صندوق درآمد ثابت مبتنی بر صدور و ابطال توسط صندوق مربوطه مشخص میشود؛ اما حداقل مبلغ خرید برای صندوقهای قابل معامله، ۱۰۰ هزار تومان است.
کارمزد خرید صندوق درآمد ثابت چیست؟
تمامی صندوقهای سرمایهگذاری، در ازای خدماتی که به سرمایهگذاران ارائه میکنند؛ مبلغی تحت عنوان کارمزد دریافت میکنند. در این بین، کارمزد خرید و فروش صندوق های درآمد ثابت نسبت به سایر صندوقها کمتر است.
کارمزد خرید و فروش صندوق درآمد ثابت قابل معامله، ۰.۰۰۰۱۸۷ درصد است. بنابراین، مجموع کارمزد خرید و فروش این صندوقها، ۰.۰۰۰۳۷۵ درصد میشود.
برای محاسبه کارمزد خرید و فروش صندوقهای ETF، باید کل مبلغ معامله را در کارمزد ضرب کنید. بهعنوان مثال، اگر شما ۱۰۰ میلیون تومان سهام صندوق درآمد ثابت ETF خریداری کنید، کارمزد خرید شما ۳۷ هزار و ۵۰۰ تومان خواهد بود.
کارمزد خرید صندوق با درآمد ثابت مبتنی بر صدور و ابطال و و کارمزد فروش آن ممکن است برای هر صندوق و باتوجه به سیاستهای صندوق مربوطه متفاوت باشد. برای بررسی این مورد میتوانید به امیدنامه صندوق، در سایت اختصاصی آن مراجعه کنید.
سود صندوق درآمد ثابت چقدر است؟
با اینکه سود صندوقهای درآمد ثابت، محدوده مشخص و ثابتی دارد؛ اما بازدهی آنها میتواند براساس ترکیب دارایی صندوق مد نظر، تغییراتی داشته باشد.
به عنوان مثال، این صندوقها بخش کوچکی از داراییهای خود را به سهام اختصاص میدهند. در نتیجه، هرچه سهام موجود در پرتفوی آنها رشد بیشتری داشتـه باشد، صندوق نیز عملکرد بهتری خواهد داشت. از طرفی دیگر، سود اوراق درآمد ثابت مانند «اخزا» نیز در حال نوسان است و روی بازدهی صندوقهای درآمد ثابت اثر میگذارد. با این حال، اغلب صندوقهای درآمد ثابت یک محدوده مشخصی برای بازدهی سالانه خود تعیین میکنند.
نکته مهم این است که با مقایسه اعداد و ارقام، صندوقهای درآمد ثابت عملکرد بهتری نسبت به سپرده بانکی داشتـه و سودی بالاتر از سپردههای بانکی را محقق کردهاند.
نحوه بررسی بازده صندوق های درآمد ثابت
اگرچه صندوقهای درآمد ثابت نوسان و بازدهی محدودی دارند اما این موضوع به این معنی نیست که بازهی تمامی صندوقهای درآمد ثابت کاملا یکسان باشد. بلکه بازدهی این نوع از صندوقها نیز میتواند بر اساس شیوه مدیریت، سهام موجود در پرتفوی صندوق، شرایط بازار و… با هم تفاوت داشته باشد.
برای بررسی بازدهی صندوقهای سرمایهگذاری با درآمد ثابت میتوانید به سایت صندوق مد نظر مراجعه کنید. همچنین امکان بررسی بازدهی تمامی صندوقهای درآمد ثابت و مقایسه آنها با یکدیگر نیز از طریق سایت فیپیران وجود دارد.
محاسبه سود صندوق درآمد ثابت چگونه است؟
سود صندوقهای درآمد ثابت بهصورت روزشمار محاسبه میگردد و باتوجه به سیاستهای صندوق مد نظر بهصورت ماهیانه به سهامداران پرداخت شده یا بر ارزش واحدهای صندوق اضافه میشود.
ارزش واحدهای صندوقی که دارای قابلیت تقسیم سود هستند، در طی بازه زمانی یکماهه افزایش یافته و با رسیدن به تاریخ واریز سود، مابهالتفاوت ارزش اسمی هر واحد و ارزش فعلی آن به سرمایهگذاران پرداخت میشود. لذا قیمت هر واحد آن به مبلغ اسمی کاهش خواهد یافت.
اما ارزش واحد صندوقهای بدون تقسیم سود ماهانه، از زمان شروع فعالیت صندوق صعودی خواهد بود و سرمایهگذاران تنها در زمان فروش واحدهای خریداری شده امکان دریافت سود خود را خواهند داشت. سود این سرمایهگذاران بهصورت اختلاف مبلغ خرید و فروش واحدهای صندوق محاسبه میشود.
لیست صندوق های درآمد ثابت
سرمایهگذاران بسیاری علاقهمند به استفاده از صندوقهای درآمد ثابت هستند. حتی بسیاری از سرمایهگذارانی که ریسکپذیری بالایی داشته و در معاملات سهام فعالیت دارند، برای مدیریت ریسک بهتر، بخشی از دارایی خود را در صندوقهای درآمد ثابت سرمایهگذاری میکنند.
به همین دلیل، صندوقهای سرمایهگذاری درآمد ثابت بسیاری در بازار سرمایه ایران ایجاد شدهاند. امکان مشاهده اطلاعات تمامی صندوقهای درآمد ثابت در سایت فیپیران وجود دارد. برای مشاهده لیست صندوق های درآمد ثابت بورسی در این سایت، از طریق بخش «صندوقها»، صندوق در اوراق بهادار با درآمد ثابت را انتخاب کنید.
برخی از بهترین صندوقهای درآمد ثابت موجود در بازار بورس، صندوقهای کمند، کارا، صندوق با درآمد ثابت کاریزما و صندوق مختص اوراق دولتی است
مزایای صندوق درآمد ثابت چیست؟
صندوقهای سرمایهگذاری با درآمد ثابت، به عنوان واسطه و ابزار مالی بین افراد غیرحرفهای و بازار سرمایه، امکان سرمایهگذاری غیرمستقیم در اوراق بهادار با درآمد ثابت را فراهم میکنند و به همین دلیل نیز مزایای بسیاری برای سرمایهگذاران و بازار سرمایه دارند.
صندوقهای درآمد ثابت، با تسهیل ورود افراد غیرحرفهای به بازار سرمایه، به رشد و توسعه پایدار آن کمک میکنند. همچنین این صندوقها، هزینههای ورود به بازار و ارائه خدمات مدیریت حرفهای را برای سرمایهگذاران کاهش میدهد و سرمایهگذاری در اوراق بهادار با درآمد ثابت را برای افراد غیرحرفهای آسانتر میکنند.
همچنین این صندوقها، با مدیریت حرفهای، ریسکهای ناشی از نوسانات بازار، ریسک اعتباری ناشر اوراق و سایر ریسکهای مرتبط با سرمایهگذاری در اوراق بهادار با درآمد ثابت را مدیریت کرده و با ارائه بازده مناسب، امکان کسب سود قابلقبول برای سرمایهگذاران را فراهم میکنند.
در ادامه به سایر مزایای این نوع از صندوقهای سرمایهگذاری و معایب آنها میپردازیم:
-
ریسک پایین
طبق مصوبات سازمان بورس، صندوقهای درآمد ثابت موظف هستند که بخش عمده داراییهایشان را به اوراق بهادار با درآمد ثابت، گواهی سپرده و سپرده بانکی اختصاص دهند. همین موضوع باعث شده است ریسک صندوق های درآمد ثابت نسبت به ابزارهای مالی دیگر بسیار کمتر باشد.
-
سود ثابت
اغلب صندوقهای درآمد ثابت در مدت زمان مشخص (یک ماه، سه ماه و …) به سرمایهگذاران خود سود پرداخت میکنند. با اینحال، صندوقهای درآمد ثابت دیگری نیز هستند که به جای پرداخت سود نقدی به سرمایهگذاران، این سود به ارزش خالص دارایی آن افزوده میشود. لذا سرمایهگذار از تفاوت قیمت خرید و فروش آن بازدهی کسب میکند.
-
قابلیت نقدشوندگی بالا
صندوقهای درآمد ثابت محدودیتی برای فروش نداشته و در صورت تمایل سرمایهگذار، در کمترین زمان ممکن نقد میشوند.
-
مدیریت حرفهای
مدیریت این صندوقها به عهده افراد متخصص و کارشناس است که تمامی اصول و اطلاعات مورد نیاز برای سرمایهگذاری در بورس را میدانند. گروه مدیریت به بررسی اخبار و اطلاعات موجود میپردازند و دائما در حال رصد بازار هستند. با سرمایهگذاری در این صندوقها میتوانید مدیریت سرمایه خود را به دست افراد حرفهای بسپارید.
-
امکان سرمایهگذاری با حداقل سرمایه
با توجه به صلاحدید مدیر صندوق، باقیمانده دارایی صندوق در ابزارهای بازار سرمایه که ریسک بالاتری دارند، سرمایهگذاری خواهد شد. این موضوع باعث میشود بازدهی صندوق درآمد ثابت نسبت به سود سپرده بانکی بیشتر باشد. بهطور معمول، صندوق با درآمد ثابت به دلیل وزن بالای سرمایهگذاری در ابزارهای کمریسک مانند سپرده بانکی، حداقل سود تضمینشده را به سرمایهگذاران اختصاص میدهند. همچنین به دلیل کم ریسک بودن صندوق سرمایهگذاری درآمد ثابت میتوان با ترکیب آن با دیگر اوراق بهادار ریسک پرتفوی سرمایه گذاری را کاهش داد.
-
صرفهجویی در هزینهها
وجود تیم مدیریت حرفهای صندوق و تقسیم هزینههای موجود در بین تمام سرمایهگذاران، هزینه کلی برای هر واحد از صندوق را کاهش میدهد. به همین دلیل، کارمزد خرید و فروش این نوع از صندوقها بسیار کم است.
-
صرفهجویی در زمان
با سرمایهگذاری در صندوقهای درآمد ثابت دیگر نیاز به تخصیص زمان برای گذراندن دورههای آموزشی و رصد مداوم بازار ندارید و با خیالی آسوده کار را به حرفهایها میسپارید.
-
وجود ضامن نقدشوندگی
نکته قابل توجه این که اکثر این صندوقها یک رکن به نام ضامن نقد شوندگی دارند. معمولا این نهاد یک نهاد مالی معتبر است. همین ضمانت معتبر باعث میشود تا سرمایهگذاران با آرامش بیشتری سرمایهگذاری کنند.
معایب صندوق درآمد ثابت چیست؟
صندوقهای درآمد ثابت، به دلیل ماهیت خود، به سرمایهگذاری در اوراق بهادار با درآمد ثابت، مانند اوراق مشارکت، اوراق اجاره و اوراق خزانه، میپردازند. این اوراق، معمولاً بازدهی ثابتی دارند و در شرایط تورم شدید، کمتر از تورم رشد میکنند.
اگرچه این ویژگی را نمیتوان یک عیب دانست، اما برای سرمایهگذارانی که به دنبال بازدهی زیاد هستند، مناسب نیست. همچنین، ممکن است این صندوقها، در دورههای زمانی که موردنظر برخی از سرمایهگذاران است، نتوانند سود مورد نظرشان را ارائه دهند.
با این حال، صندوقهای درآمد ثابت، برای سرمایهگذارانی که ریسکپذیری پایینی دارند، گزینه مناسبی هستند. این صندوقها، بازده ثابتی را ارائه میدهند و ریسک سرمایهگذاری در آنها کم است.
صندوقهای درآمد ثابت تحت نظارت کدام سازمان هستند؟
صندوقهای درآمد ثابت، مانند سایر صندوقهای سرمایهگذاری، تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار ایران قرار دارند. این سازمان، وظیفه نظارت بر عملکرد صندوقهای سرمایهگذاری را بر عهده دارد تا از حقوق سرمایهگذاران محافظت کند.
سازمان بورس و اوراق بهادار، برای نظارت بر صندوقهای سرمایهگذاری، قوانین و مقرراتی را وضع کرده است که صندوقها موظف به رعایت آنها هستند. این قوانین و مقررات، شامل موارد زیر میشود:
- شفافیت عملکرد صندوقها
- رعایت حقوق سرمایهگذاران
- جلوگیری از تقلب و سوء استفاده
سازمان بورس و اوراق بهادار، همچنین، وظیفه صدور مجوز برای تاسیس و فعالیت صندوقهای سرمایهگذاری را بر عهده دارد. این سازمان، قبل از صدور مجوز، شرایط و صلاحیتهای متقاضیان تاسیس صندوقهای سرمایهگذاری را بررسی میکند.
همچنین با نظارت بر عملکرد و بازرسی صندوقها بستر سرمایهگذاری ایمن را برای تمامی سرمایهگذران فراهم میکند. به همین دلیل، سرمایگذاری در صندوقهای با درآمد ثابت از امنیت بسیار بالایی برخوردار هستند.
ریسک صندوق های سرمایه گذاری درآمد ثابت چقدر است؟
با توجه به توضیحاتی که ارائه شد، صندوق درآمد ثابت بورسی جزو کم ریسکترین ابزارهای سرمایهگذاری بهشمار میرود. برخی از مهمترین دلایل این موضوع، شامل موارد زیر میشود:
- فعالیت آنها زیر نظر سازمان بورس انجام میشود.
- اغلب دارایی این نوع از صندوقها، در اوراق با درآمد ثابت سرمایهگذاری میشود.
- صورت وضعیت و دارایی پرتفوی صندوقها به صورت ماهانه در سایت کدال منتشر میشود.
صندوق درآمد ثابت بهتر است یا حساب بانکی؟!
یکی از رایجترین سوالات افرادی که به دنبال سرمایهگذاریهای کم ریسک هستند، این است که صندوق درآمد ثابت یا بانک کدام بهتر است؟
توجه داشته باشید که بانک در کشور ما و از گذشته، یکی از گزینههای مرسوم برای سرمایهگذاری به شمار میرود. در حالیکه، در برخی از کشورهای دنیا تنها گزینهای برای نگهداری و پسانداز پول و سرمایه است.
سرمایه گذاری در صندوق درآمد ثابت از مزایایی مانند سود روزشمار، عدم نیاز به بلوکه شدن سرمایه و بازدهی بیشتری نسبت به سپردههای بانکی برخوردار است.
بازدهی بیشتر صندوقهای سرمایهگذاری با درآمد ثابت نسبت به سپردههای بانکی به این دلیل است که
در سپردههای بانکی، سررسید بلندمدت تعریف شده است و برداشت پول قبل از سررسید معین، منجر به کاهش سود سرمایهگذار میشود؛ اما در صندوقهای با درآمد ثابت، سررسید وجود ندارد و سرمایهگذار میتواند در هر زمان که تمایل داشت، از صندوق خارج شده و سود کامل خود را دریافت کند. همچنین بخشی از داراییهای صندوق درآمد ثابت، سهام است که با مدیریت صحیح صندوق، امکان کسب بازدهی مطلوبی را فراهم میکند.
جمعبندی
در این مقاله، پاسخ سوال «صندوق درآمد ثابت چیست؟» داده شد. صندوقهای درآمد ثابت یکی از انواع صندوقهای سرمایهگذاری هستند که عمده دارایی خود را در اوراق با درآمد ثابت، مانند اوراق قرضه دولتی، اوراق مشارکت و سپردههای بانکی، سرمایهگذاری میکنند. این صندوقها براساس ترکیب دارایی، مدل تقسیم سود و نحوه معاملات به انواع مختلفی تقسیم میشوند.
این صندوقها مناسب افرادی هستند که امکان ریسک روی دارایی خود را نداشته و به دنبال یک سرمایهگذاری کاملا مطمئن، بدون ریسک و با سود ثابت هستند.
سوالات متداول
صندوق های درآمـد ثابت سرمایه گذاری با سود روزشمار را محقق میکنند. همچنین سود بالاتری نسبت به سپرده بانکی دارند.
سود روزشمار، نقدشوندگی و ریسک پایین از مهمترین مزایای صندوق های درامد ثابت هستند.
زیرا صندوقهای درآمد ثابت عمده دارایی خود را در اوراق کم ریسک مانند اوراق درآمد ثابت و سپردههای بانکی سرمایهگذاری میکنند.
با مراجعه به سایت هر صندوق و همچنین سایت فیپیران، میتوان بازده صندوقهای درآمد ثابت را بررسی کرد.